دیسپارونیا چیست؛ علت ، علائم و راههای درمان

دیسپارونیا، که به معنای درد در هنگام رابطه جنسی است، یکی از مشکلات شایع در میان بسیاری از افراد به شمار می‌رود و می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر کیفیت زندگی جنسی و روانی افراد بگذارد. این اختلال می‌تواند ناشی از عوامل جسمی، مانند عفونت‌ها، خشکی واژن یا بیماری‌های مزمن، و همچنین عوامل روانی، از جمله استرس، اضطراب یا تجارب منفی در گذشته باشد. دیسپارونیا در هر دو جنس به وقوع می‌پیوندد و می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند. در این مقاله، به بررسی علل شایع دیسپارونیا، نشانه‌ها و علائم آن، و روش‌های درمانی موجود خواهیم پرداخت. همچنین، راهکارهایی برای پیشگیری از این اختلال و کاهش درد در روابط جنسی ارائه خواهیم کرد. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان درگیر این مشکل هستید، مطالعه این مقاله می‌تواند به شما کمک کند تا با شناخت بهتر این مشکل، نگرانی‌های خود را کاهش دهید و راه‌حل‌های مؤثری برای بهبود وضعیت خود بیابید. از طریق آگاهی و اقدامات مناسب، می‌توانید به زندگی جنسی سالم‌تری دست یابید.

دیسپارونیا چیست؟

دیسپارونیا به درد و ناراحتی در ناحیه تناسلی یا لگن اشاره دارد که قبل، در حین یا بعد از رابطه جنسی ایجاد می شود. درد می تواند در قسمت خارجی اندام تناسلی مانند فرج و دهانه واژن احساس شود یا می تواند در داخل بدن مانند زیر شکم، دهانه رحم، رحم یا ناحیه لگن باشد. درد را می توان به صورت احساس سوزش، درد شدید یا گرفتگی احساس کرد.

علائم دیسپارونیا

علائم ممکن است متفاوت باشد؛ اما شامل درد ناحیه تناسلی قبل، حین یا بعد از مقاربت است. این علائم می تواند به شرح زیر باشد:

• درد هنگام ورود (دخول)
• درد عمیق در هنگام مقاربت
• درد سوزشی یا درد دردناک
• درد ضربان دار، که ساعت ها بعد از مقاربت طول می کشد.

علت دیسپارونیا

دیسپارونیا ممکن است به دلایل فیزیکی، روانی یا ترکیبی از هر دو ایجاد شود. برخی از علل رایج عبارتند از:
علل فیزیکی
عفونت‌ها: عفونت‌های دستگاه تناسلی مانند واژینیت (عفونت واژن)، عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI)، یا عفونت‌های مقاربتی (STIs) می‌توانند باعث درد در حین رابطه جنسی شوند.
کمبود ترشح روان کننده: کاهش ترشح روان‌کننده طبیعی واژن، به ویژه در دوران یائسگی یا در هنگام مصرف برخی داروها (مثل ضدافسردگی‌ها) ممکن است موجب خشکی واژن و درد در هنگام رابطه شود.
مشکلات آناتومیک: برخی مشکلات آناتومیک مانند فیبروئیدها، کیست‌ها، یا بیماری‌های التهابی لگن (PID) می‌توانند موجب درد شوند.
آندومتریوز: این بیماری که در آن بافت مشابه به پوشش داخلی رحم در نقاطی خارج از رحم رشد می‌کند، یکی از علل شایع دیسپارونیا است.
التهاب: التهاب در نواحی مختلف دستگاه تناسلی، مانند واژن یا دهانه رحم، می‌تواند منجر به درد شود.
علل روانی
استرس و اضطراب: نگرانی درباره رابطه جنسی، فشارهای روانی یا ترس از درد می‌توانند موجب ایجاد درد در هنگام رابطه جنسی شوند.
اختلالات روانی: افسردگی، اضطراب یا سابقه آسیب‌های روانی جنسی می‌تواند موجب تشدید دیسپارونیا شود.
مشکلات ارتباطی با شریک جنسی: عدم هماهنگی یا مشکلات در رابطه عاطفی و جنسی می‌تواند باعث درد شود.
عوامل هورمونی
تغییرات هورمونی در دوران یائسگی یا پس از زایمان، می‌تواند باعث خشکی واژن و در نتیجه درد در هنگام رابطه جنسی شود.
داروها
برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی یا داروهای هورمونی ممکن است عوارض جانبی از جمله کاهش ترشح روان‌کننده در نواحی تناسلی و ایجاد درد داشته باشند.

آیا دیسپارونیا قابل درمان است؟

این وضعیت به طور معمول قابل درمان است؛ اما روش‌های درمانی مختلف به علت، شدت و زمان طولانی بودن مشکل بستگی دارد.

راههای تشخیص دیسپارونیا

برای تشخیص دیسپارونیا، مراجعه به پزشک ضروری است. پزشک ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:
بررسی سابقه پزشکی: شامل سؤالاتی درباره سلامت عمومی، سوابق بیماری، و تجربه رابطه جنسی.
معاینه فیزیکی: بررسی وضعیت ناحیه تناسلی برای شناسایی عفونت، التهاب، یا آسیب.
آزمایش‌ها: ممکن است آزمایش خون یا نمونه‌برداری برای شناسایی عفونت‌ها یا مشکلات هورمونی انجام شود.

درمان دیسپارونیا

درمان دیسپارونیا بسته به علت و شدت آن متفاوت است. درمان‌ها معمولاً به صورت فردی طراحی می‌شوند و ممکن است ترکیبی از درمان‌های پزشکی و روان‌شناسی باشند.
درمان‌های فیزیکی
استفاده از روان‌کننده‌ها: در صورت خشکی واژن، استفاده از روان‌کننده‌های غیرتجویزی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
هورمون درمانی: در مواردی که دیسپارونیا به علت تغییرات هورمونی مانند یائسگی ایجاد شده باشد، هورمون درمانی می‌تواند موثر باشد.
درمان عفونت‌ها: در صورتی که عفونت عامل اصلی باشد، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچ ضروری است.
جراحی: در مواردی که مشکلات آناتومیک مانند فیبروئید یا کیست درگیر باشند، ممکن است جراحی توصیه شود.
درمان‌های روان‌شناختی
درمان شناختی-رفتاری (CBT): این نوع درمان می‌تواند به افراد کمک کند تا افکار و رفتارهایی که موجب اضطراب یا ترس از رابطه جنسی می‌شود را شناسایی کرده و اصلاح کنند.
مشاوره جنسی: در برخی موارد، مشکلات روانی یا رابطه‌ای باعث درد در هنگام رابطه جنسی می‌شود. مشاوره جنسی می‌تواند به بهبود رابطه و کاهش اضطراب کمک کند.
درمان با آرامش و تنفس: تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق می‌تواند به کاهش تنش‌های عضلانی و اضطراب کمک کند.
درمان‌های دارویی
در صورتی که دیسپارونیا ناشی از بیماری‌های خاصی مانند آندومتریوز باشد، داروهای خاصی مانند ضدالتهاب‌ها یا درمان‌های هورمونی ممکن است تجویز شود.
داروهای ضد افسردگی: اگر دیسپارونیا ناشی از اضطراب یا افسردگی باشد، درمان دارویی با داروهای ضدافسردگی یا داروهای ضد اضطراب می‌تواند کمک‌کننده باشد.

تفاوت واژینیسموس و دیسپارونیا چیست؟

واژینیسموس و دیسپارونیا هر دو شرایطی هستند که باعث درد یا ناراحتی در حین رابطه جنسی می‌شوند؛ اما تفاوت‌های مهمی در ماهیت و علل آنها وجود دارد. واژینیسموس به معنای انقباضات غیر ارادی و شدید عضلات واژن است که می‌تواند از ورود آلت تناسلی مردانه یا هر شیء دیگری به واژن جلوگیری کند و منجر به درد یا عدم توانایی در انجام رابطه جنسی شود. این مشکل معمولاً به دلایل روان‌شناختی مانند ترس از رابطه جنسی، تجربه‌های منفی جنسی، اضطراب یا اختلالات روانی دیگر ایجاد می‌شود. در مقابل، دیسپارونیا به درد فیزیکی در هنگام یا پس از رابطه جنسی اشاره دارد که ممکن است به دلایل فیزیکی مانند خشکی واژن، عفونت‌ها، آندومتریوز، یا مشکلات آناتومیک مانند فیبروئیدها باشد. در حالی که دیسپارونیا بیشتر مربوط به درد جسمی است، واژینیسموس به طور عمده از مشکلات روانی و عضلانی ناشی می‌شود.

هزینه درمان دیسپارونیا در اصفهان

هزینه درمان دیسپارونیا در اصفهان می‌تواند بسته به چند عامل مختلف متغیر باشد. این عوامل شامل نوع درمان مورد نیاز (پزشکی، روان‌شناختی یا ترکیبی از هر دو)، تخصص پزشک، نوع کلینیک یا مرکز درمانی و دوره درمان است.

سوالات رایج درباره بیماری دیسپارونیا

1-آیا دیسپارونیا همیشه به درمان نیاز دارد یا ممکن است خود به خود بهبود یابد؟
دیسپارونیا (درد هنگام رابطه جنسی) همیشه به درمان نیاز ندارد و ممکن است در برخی موارد خود به خود بهبود یابد، اما در موارد مزمن یا شدید، نیاز به مشاوره و درمان پزشکی دارد تا علت اصلی شناسایی و درمان شود.
2- چه زمانی برای درمان دیسپارونیا باید به پزشک متخصص مراجعه کرد؟
اگر به نظر می رسد که نمی توانید درد را در حین رابطه جنسی کنترل یا تحمل کنید یا حتی بعد از رابطه جنسی درد را تجربه کنید، باید فوراً با پزشک مشورت کنید.
3- آیا دیسپارونیا می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه ‌ای جدی باشد؟
بله، دیسپارونیا می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای جدی مانند عفونت‌ها، بیماری‌های التهابی یا مشکلات ساختاری در ناحیه تناسلی باشد.
4- چه تفاوت‌هایی بین دیسپارونیا در مردان و زنان وجود دارد؟
دیسپارونیا در زنان عمدتاً به علت مشکلاتی مانند خشکی واژن، عفونت‌ها یا اختلالات عضلانی ایجاد می‌شود، در حالی که در مردان معمولاً ناشی از عفونت‌ها، آسیب‌های جسمی یا اختلالات نعوظ است. همچنین، احساسات و عوامل روانی در زنان معمولاً تأثیر بیشتری بر تجربه درد دارند.
سخن پایانی
در نهایت، دیسپارونیا یک اختلال پیچیده است که می‌تواند ناشی از عوامل فیزیکی یا روانی متعدد باشد. تشخیص دقیق علت درد و انتخاب روش‌های درمانی مناسب، از جمله نکات کلیدی در مدیریت این مشکل به شمار می‌رود. درمان‌های دارویی، روان‌درمانی و تغییرات مثبت در سبک زندگی می‌توانند به کاهش درد و بهبود کیفیت روابط جنسی کمک کنند. همچنین، پیشگیری از دیسپارونیا با شناسایی علائم اولیه و دریافت مشاوره به موقع می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش مشکلات آینده داشته باشد. افرادی که به دیسپارونیا مبتلا هستند، می‌توانند با مشاوره و همکاری با متخصصان بهداشت جنسی به بهبودی دست یابند و به یک زندگی جنسی سالم بازگردند.